?YENİLGİLERDEN DERS ÇIKARMALIYIZ?
Konuşmasına Türklerin her zaman zaferlerinden bahsedip, zaferlerin yaşattığı güzel psikoloji ile hareket ettiğini söyleyerek başlayan Şehsuvaroğlu, bu durumun aslında görüldüğü gibi olmadığını 1683´den bu yana yenildiğimizi fakat bu yenilgilerden ders çıkaramadığımızı söyledi. Ders çıkarmak hususunda Sarıkamış´ın çok önemli bir yer kapladığından bahseden Şehsuvaroğlu, batı ülkelerinin bu ilkeyi benimseyerek kendilerini geliştirdiğini aktardı. Şehsuvaroğlu Türk tarihinde bu hususu daha önce Tuğrul Bey´in benimseyerek başarılı olduğunu aktardı.
"ENVER PAŞA ANADOLU´YA GELECEĞİNİ SÖYLEMEDEN ÖNCE KİMSE SARIKAMIŞ´I BİLMİYORDU"
Savaş halinde olan Osmanlı tebaasının Sarıkamış´tan o sırada haberinin olmadığından bahseden Şehsuvaroğlu, ancak Milli Mücadele devrinde, Enver Paşa´nın Anadolu´ya tekrar girmek istemesiyle Sarıkamış´ın bilinmeye başlandığını aktardı. Şerif Bey´in hatıralarının basılmasıyla Sarıkamış hakkında propagandaların başlamasının bu sonucu doğurduğunu anlatan Şehsuvaroğlu, Enver Paşa´nın durumunu Sobiyeski´ye benzetti. Sarıkamış´ı üç kısma ayıran Şehsuvaroğlu, bunları Sarıkamış´a giden süreç, Sarıkamış´ta yaşananlar ve spekülasyonlar olarak sıraladı. Şehsuvaroğlu Enver Paşa hakkındaki görüşlerini de ayrı dile getirdi. Enver Paşa´nın yanlışları olduğunu ancak büyük bir komutan ve kahraman olduğunu belirtti. Enver Paşa´nın şehadetini anlatan Şehsuvaroğlu, O´nun yalınkılıç Rus mitralyözlerine taarruz ederken şehit olduğunu söyledi.
"ENVER PAŞA BALKANLARDAN KAFKASYA´YA BİR UMUT IŞIĞIYDI"
Hafız Hakkı Paşa´dan ve Enver Paşa´dan bahseden Şehsuvaroğlu, Hafız Hakkı Paşa´nın yer yer Enver Paşa´yı suçladığından bahsetti. Ayrıca, Sarıkamış´ı anlamak için, ?Drina Köprüsü? adlı kitabı anlamanın elzem olduğundan bahseden Şehsuvaroğlu, Enver Paşa´nın Balkanlar´da ve Kafkasya´da bir umut ışığı olarak ortaya çıktığını aktardı. Cemal Paşa´nın hatıralarında ise dünyayı iyi gözlemleyip İttihat ve Terakki´nin İngilizlerle işbirliği yapmak istediğini ancak İngilizlerin yanaşmadığını yazdığını ekleyen Şehsuvaroğlu, Osmanlı´nın Kırım Harbi esnasında Ruslara karşı İngilizlere ciddi bir şekilde de borçlandığını söyledi. Bu hususta Osmanlı subaylarının Alman kuvvetleriyle beraber olup, Osmanlı´yı yok etmiş olma hikâyeleri tamamen yanlıştır diyen Şehsuvaroğlu, Sarıkamış hakkındaki bir kısım iddiaların doğru olmadığını sözlerine ekleyerek devam etti.
"DOKSAN BİN ŞEHİT SPEKÜLASYONDUR"
Yemen´den gelen orduların yazlık kıyafetleri ile Sarıkamış´a gönderildiği iddialarına karşın, Yemen´den gelen iki taburun koşullara uygun bir şekilde giydirildiğini söyleyen Şehsuvaroğlu, yedi bin küsür Rus askerinin de savunmadayken donduğunu aktardı. Sarıkamış Harekâtı´ndaki planın Rus saflarında savaşan Türk unsurları kendi taraflarına çekebilmek ve Rus hegemonyasını tamamen yok etmek hatta Moskova´ya kadar ulaşabilmek üzerine olduğunu aktaran Şehsuvaroğlu, hiçbir plan olmasa dahi kaybedilen toprakların geri alınması için gerekli olduğunu söyledi. Tanenburg kuşatmasına benzer bir plan yapıldığını söyleyen Şehsuvaroğlu, Hasan İzzet Paşa´nın harekâtı ertelemeye dair fikirlerine karşı Enver Paşa´nın çok sert şekilde cevap verdiğini anlattı. Şehsuvaroğlu, harekât esnasında Enver Paşa´nın, Hafız Hakkı Paşa´dan önce Sarıkamış´a girmesiyle ve harekâtın planlarını elinde bulunduran Nasuh Paşa´nın esir düşmesiyle Sarıkamış´ın seyrinin değiştiğini söyledi.
Osmanlı´nın en büyük vasfının askerlerinin kıyafet ve yemek bakımından yeterli durumda olmasını sağlamalarıdır diyen Şehsuvaroğlu, tedarik gemilerinin batmasına rağmen bu ihtiyaçların karşılandığını söyledi. Son olarak Sarıkamış´ta yirmi üç bin donarak, yirmi bin savaşarak şehit olan asker olduğunu, otuz bin geriye dönen ve yirmi bin kadar da esir asker olduğunu ekledi. Esir askerlerin Kırım ve Azerbaycan´a götürüldüğü ve çoğunun geri dönmediğinden bahseden Şehsuvaroğlu, kendi yazdığı türküsünü söyleyerek sohbetini bitirdi.