Bugün, 21 Kasım 2024 Perşembe

Güner Melis Erbay


CHERRY, BERRY, MARRY, BE HAPPY

Cherry; kiraz ve kirazvari meyvelerin, berry; dut, çilek, böğürtlen, turna yemişi, yaban mersini gibi orman meyvelerinin genel adı oluyor.


Birbirine benzer olan bu meyvelerin besinsel önemi de birbirini ağdarmıyor diyebiliriz.

Tüm bu meyvelerin hepsine bu yazıda kısaca yemiş demek istiyorum fakat önce kiraz ve vişne özelinde beslenme bilgilerine dalalım istedim. Kiraz ve vişne dış görünüm itibarıyla birbirine oldukça benzer ve birbirine karıştırılabilir durumdadır. Dış zararının renginin aynılığı bu karıştırmaya neden olurken, aynı nedenle de aynı antioksidanları bünyesinde barındırıyor. İkisinde de antosiyonin vardır. Sadece antosiyonin değil elbette quercetin ve başka antioksidanlar da vardır. Bir yiyecek maddesinin, her zaman için piyasada saflaştırılarak ilaç formunda satılan antioksidanlara göre, bir çok üstünlükleri olduğuna inanıyorum. Gerektiğinde,  doktorunuz verdiğinde, elbette bunlardan da yararlanmak gerekli olabilir. Ne var ki günlük olağan akışta bunlara tevessül etmeye gerek yoktur. Yoktur çünki besinlerin içinde tek bir çeşit değil, bir çok antioksidan madde vardır. Üstelik sadece antioksidanlar değil vitamin ve madenler de vardır. Kısacası besinlerle bir taşla pek çok muş vurmak mümkün olur. Kirazımıza ve vişnemize dönersek her ikisinde de yukarıda belirttiğim gibi hem antosiyonin hem kuercetin vardır. Ayrıca üriknasiti düşürme özelliğinden de bahsedebiliriz. Bunun yanında bir de melatonin içerirler. Melatonin ise gece uyuduğumuzda karanlıkta salgılanan bir hormondur ve vücudun biyolojik ritmini ayarlar. Bağışıklık sistemini güçlendirir ve büyüme hormonunun salgılanmasını uyarır. Kiraz saplarının kaynatılıp içilmesinin, böbrek taşı düşürücü etkisinden bahsedilir. 

Berrylere gelirsek önce cranberry yani turna yemişinden bahsedeceğim. Onda antosiyonin, betakaroten, resveratrol ve henüz keşfedilmemiş başka başka antioksidanlar vardır. İdrar yolu hastalıklarına iyi gelir. Antioksidanlarıyla iyi gelmediği hiçbir şey yok diyebiliriz. Öbürü yani bluberry özellikle göze iyi geliyor. İkinci dünya savaşında pilotlara gözlerinin görüşünü artırmak için verilmiş ! Yüksek oranda antosiyonin içermesi bu marifeti sağlıyor fakat dediğim gibi antioksidanların vücutta faydalı olmadığı hiçbir yer yoktur. Beryylerde en tepe noktada ise goji berry gelir. Yüksek.oranda A ve C vitamini içerir. Karoten grubu antioksixsnlardan zengindir. Bunun yanında demir ve çinko gibi madensel maddelerden de zengindir fakat tansiyon, diyabet, kan sulandırıcı ilaç kullananlarda ve hamilelerde doktora danışmak gerekir.

Kızılcık da berryler içinde yer alır. İdrar yolu enfeksiyonlarında böbrek taşı düşürmede yararlıdır. Diüretik etkisi vardır ve o da bir melatonin kaynağı yiyecektir. İshale iyi gelir. Kırmızısı ile ne olduğunu zaten bize söylemektedir

Cherry ve berryleri böylece bitirerek gelelim marrylere. Merry biliyoruz ki ingilizcede neşeli, mutlu demek. Happy de mutluluk demek. Marry ise evlilik! Cerry, berry merry, marry, happy  tüm bu kelimelerin birbiri ile bir ilişkisi olmalı ki, böyle bir uyumlulukla dile yerleşmiş durumdalar fakat aralarında  nasıl bir bağ, nasıl bir ilgi vardır düşünmek ve de araştırmak gerekiyor diyorum. Belki renklerinin kırmızı olması kırmızı gül misali aşkı çağrıştırıyor bu nedenle bu kelimelere benzer sesler kullanıldı. Belki de içlerinde insana mutluluk veren bir madde var bu nedenle bu benzerlik oluştu! 

Hepinize sevgilerimi gönderip, konuyla ilgili şiirimle yazımı sonlandırıyorum.

CHERRY

Kiraz mevsimindeyiz.

Pazarda her yer kiraz.

Oradan, buradan, her yerden.

Yığın yığın kilo kilo,

Kıpkırmızı parlak,

Sert kütür kütür,

Hem zehirli,

Hem antioksidanlı,

Al alabilirsen,

Ye yiyebilirsen.

Yanında,

Aynı tezgahta vişne,

Kirazdan az küçükse de,

İçindeki etli kısmının,

Kırmızı olmasıyla,

Antioksidanda,

Kirazdan üstünlüğünü,

İlan etmiş durumda.

Böbürlenmekte haklı!

Haberi yok ama,

O da onunla,

Aynı kaderi paylaşmakta.

Zehir ilaçtan,

Payını alıp,

Kurttan, çürükten,

Arınmış durumda.

Qercetin,

Antosayonin mayonin,

Ellagic asit, melatonin,

Karoten, maroten,

Topu gelse yanyana,

Temizleyemiyor!

Alt edemiyor,

Kabuğu da yok ki,

Soyup atalım,

Zehrin bir kısmından,

Kurtulalım!

İncecik zar onlarınkisi,

Soyulamaz üzüm misali, 

Bir yıl,

Topyekün satın  alınmasa,

Çöpe gitse hepsi,

İlaçlamaktan vazgeçilir mi?...

Kim yapar?

Kimse yapmaz.

Canı ister insanın,

Alıp yer!

Sonra da 

Sapır sapır dökülüp 

Doktor doktor gezer!

 

Dyt. Güner Erbay

14.6°